Przepona jest mięśniem, który odgrywa bardzo ważną rolę regulującą w oddychaniu. Gdy przepona się kurczy, wtedy płuca pobierają tlen. W momencie, gdy się rozkurcza, z płuc zostaje usunięty dwutlenek węgla.
Czkawka stanowi powszechną i kłopotliwą dolegliwość. Wywołują ją nagłe nawracające, niekontrolowane, nierytmiczne skurcze przepony, które powodują nagłe zamykanie się światła krtani i strun głosowych (głośni), czego objawem jest charakterystyczny odgłos.
Istnieje bardzo dużo przyczyn i czynników wyzwalających epizod czkawki. Nie można natomiast przewidzieć momentu jej wystąpienia. Przeważnie pojawia się nagle i tak samo znika po kilku, czy kilkunastu minutach.
Do głównych przyczyn powstawania czkawki krótkotrwałej zaliczają się:
- nadmierne objadanie się,
- jedzenie w pośpiechu,
- spożywanie posiłków o nieodpowiedniej temperaturze (zbyt gorących, lub bardzo zimnych),
- spożywanie napojów gazowanych,
- nagła zmiana temperatury otoczenia,
- nadużywanie alkoholu,
- ostro doprawione posiłki,
- nagły stres.
Czkawka uporczywa występuje wówczas, gdy objawy utrzymują się ponad dwa dni. Główną przyczyną powstawania tego rodzaju czkawki jest zaburzenie nerwu błędnego lub przeponowego, spowodowane zazwyczaj przez uraz lub podrażnienie. Oba nerwy są odpowiedzialne za prawidłowe ruchy przepony. Z kolei na funkcjonowanie tych nerwów mieć wpływ takie dolegliwości jak:
- guzy i torbiele przełyku,
- choroba refluksowa przełyku,
- uszkodzenie błony bębenkowej ucha,
- stany zapalne gardła,
- wole tarczycowe.
Inną przyczyną powstawania uporczywej czkawki bywa uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego. W tym przypadku organizm traci możliwość kontroli nad czkawką. Takimi uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego, które mogą wywołać uporczywą czkawkę mogą być:
- udar niedokrwienny,
- stwardnienie rozsiane (SM),
- infekcje mózgu,
- wodogłowie,
- uraz głowy,
- uszkodzenie mózgu,
- zapalenie mózgu,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Leczenie czkawki pojawiającej się sporadycznie i trwającej do kilkunastu minut, nie jest potrzebne. Natomiast, jeżeli czkawka pojawia się często i trwa do kilkunastu godzin, albo kilka dni, należy zgłosić się do lekarza w celu znalezienia przyczyny. Lekarz może zlecić wykonanie badan dodatkowych, aby wykryć źródło czkawki. W diagnostyce stosuje się:
- badanie krwi (na białko CRP, w kierunku cukrzycy, chorób nerek, próby wątrobowe),
- EKG serca,
- badania obrazowe przepony,
- endoskopię, bronchoskopię.
W leczeniu uporczywej czkawki stosuje się odpowiednie leczenie farmaceutyczne. Natomiast do opanowania bardzo ciężkich, przewlekłych przypadków stosuje się metody chirurgiczne, polegające na wszczepieniu urządzenia, które stymuluje odpowiedni ruch przepony oraz reguluje proces oddychania.
Niestety nie został do tej pory wynaleziony sposób na zapobiegnięcie czkawce. Natomiast można starać się unikać czynników ją wyzwalających, gdyż przedłużająca się czkawka może pogorszyć komfort życia i zakłócić rytm dobowy.
Tagi:
czkawka, leczenie czkawki, przepona
*Wszystkie artykuły medyczne prezentowane na stronie są zgodne z wiedzą medyczną, ale żaden nie może być traktowany jako diagnoza lekarska, lecz wyłącznie jako materiał edukacyjny. W przypadku zaobserwowania u siebie niepokojących objawów należy skonsultować się z lekarzem.
