Choroby reumatyczne - bóle stawów, kości, mięśni

Choroby reumatyczne prowadzą do uszkodzenia układu ruchu, a jeśli nie zostaną szybko rozpoznane i odpowiednio leczone, mogą doprowadzić do postępującej niepełnosprawności chorego, a nawet uszkodzenia wielu narządów wewnętrznych. Reumatyzm obejmuje ponad 200 różnych chorób o charakterze przewlekłym spowodowanych stanem zapalnym. Ich charakterystycznymi objawami są bóle w obrębie stawów, kości oraz mięśni. W ich diagnostyce i leczeniu specjalizuje się lekarz reumatolog. Niestety do tej pory nie wyjaśniono wszystkich przyczyn ich występowania.

W przypadku leczenia chorób reumatycznych niezwykle istotną rolę odgrywa tzw. okno terapeutyczne. W praktyce oznacza to, że leczenie powinno być podjęte jak najszybciej, czyli w ciągu 6-12 tygodni od momentu, kiedy wystąpiły pierwsze objawy. Czas odgrywa dużą rolę z uwagi na to, że schorzenia te szybko mogą doprowadzić do postępującej niepełnosprawności, a gdy zajmą narządy wewnętrzne - nawet do śmierci. Szybka reakcja lekarza reumatologa daje bardzo duże szanse na remisję, czyli ustąpienie objawów chorobowych.

Choroby reumatyczne mają podłoże autoimmunologiczne, czyli są związane z układem odpornościowym. Dochodzi więc do tego, że atakuje on własne tkanki, co skutkuje powstaniem stanu zapalnego. Do tej pory nie ustalono, co jest przyczyną tego procesu. Prowadzone badania pozwalają na przypuszczenia, iż mogą być za to odpowiedzialne czynniki genetyczne, a także infekcje, błędy dietetyczne lub kontakt z czynnikami alergizującymi. W niektórych przypadkach brane jest także pod uwagę zażywanie leków.

Niestety choroby związane z reumatyzmem nie należą do całkowicie wyleczalnych. Zbawienne dla chorego jest podjęcie odpowiedniej kuracji, które umożliwią mu normalne funkcjonowanie. Należy przy tym pamiętać, że błędne jest kojarzenie chorób reumatycznych z wiekiem pacjenta. Istnieje wiele schorzeń o podłożu reumatycznym, które dotykają ludzi w sile wieku, młodzież a nawet dzieci.  Czynnik wieku, już dawno nie powinien mieć wpływu na różnicowanie i diagnozowanie chorób reumatycznych.

Wybrane choroby reumatyczne, które wymienia American College of Rheumatology (ARA):

Układowe choroby tkanki łącznej:

• reumatoidalne zapalenie stawów - związane z odczuwaniem bólu oraz powstawaniem obrzęku rąk i stóp po obu stronach ciała (rzadko także stawu barkowego, bądź łokciowego). Charakterystyczną cechą tego schorzenia jest trzymająca co najmniej godzinę poranna sztywność stawów.
• toczeń rumieniowaty układowy - schorzenie to charakteryzuje się rumieniem na twarzy przybierającym kształt motyla oraz towarzyszącymi mu bólami mięśni oraz bólami i obrzękami stawów.
• twardzina - pojawienie się tej choroby zwykle jest poprzedzone objawem Raynauda. Powoduje ona stwardnienie skóry.
• młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS) - zaliczane są do niego wszystkie przypadki zapalenia stawów, które występują przed ukończeniem 16-tego roku życia.
• zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe - pierwsze charakteryzuje się osłabieniem mięśni, a w szczególności okolic stawów biodrowych, barkowych, grzbietu oraz karku). Skutkuje to trudnościami ze wstawaniem, chodzeniem po schodach, czy też podnoszeniem przedmiotów. Z kolei mówiąc o zapaleniu skórno-mięśniowym, do tych objawów dochodzą także zmiany skórne - głównie rumień.
• martwicze zapalenie naczyń i inne waskulopatie - spowodowane zapaleniem ścian naczyń krwionośnych, prowadzące do upośledzenia przepływu krwi oraz niedokrwienia narządów i tkanek.

Spondyloartropatie:

• łuszczycowe zapalenie stawów - zaliczane do typu MIZS. Główne objawy to: zaczerwienienie, obrzęk i bolesność stawów, a także łuszczyca skóry oraz paznokci.
• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa - objawiające się powstawaniem tępego bólu kręgosłupa pojawiającego się w okolicy krzyżowo-biodrowej. Promieniuje on do pośladków, a następnie do tylnej powierzchni ud i kolan, a ustępuje przy wysiłku.
• reaktywne zapalenie stawów (zespół Reitera) - temu schorzeniu towarzyszy m.in. zapalenie stawów: jednostawowe, albo asymetryczne zapalenie kilkustawowe. Oprócz tego diagnozowane jest zapalenie przyczepów ścięgnistych, które objawia się bólami pięt, a ponadto zapalenie kręgosłupa i towarzyszące mu bóle krzyża, pośladków i sztywność kręgosłupa.

Ponadto,  do chorób reumatologicznych lub chorób innych układów, ale dających powikłania reumatologiczne zaliczamy :

• Choroba zwyrodnieniowa stawów - pierwotna i wtórna - objawia się ona głównie trzaskami, strzykaniem oraz zgrzytaniem w stawach, a ponadto silnym bólem, który występuje przy obciążeniu.
• Towarzyszące zakażeniu ogólnemu : zapalenie stawów, kaletek maziowych oraz pochewek ścięgien
• Choroby gruczołów dokrewnych i metaboliczne oraz towarzyszące im choroby stawów - w tym przypadku rozpoznaje się m.in. dnę moczanową oraz amyloidozę.
• Nowotwory
• Zaburzenia nerwowo-naczyniowe - zalicza się do nich m.in. neuropatyczne choroby stawów, zespoły cieśni kanału nadgarstka.
• Choroby chrząstek i kości - mowa głównie o osteoporozie, osteoartropatii przerostowej, a także o chorobie Pageta.
• Zmiany zapalne w obrębie tkanek miękkich - czyli m.in. fibromialgia, zapalenie ścięgien oraz zmiany w krążkach międzykręgowych kręgosłupa.

W podziale ARA wymienia się także rożnego rodzaju zaburzenia, które idą w parze w objawami ze strony stawów. I tak dotyczy to m.in. rodzinnej gorączki śródziemnomorskiej, sarkoidozy oraz zespołów towarzyszącym dializom.

Leczenie chorób reumatycznych polega głównie na przyjmowaniu odpowiednich leków w połączeniu ze zdrową dietą oraz rehabilitacją. Niektóre schorzenia wymagają ponadto konsultacji psychologa lub psychoterapeuty oraz farmakologicznego leczenia psychiatrycznego

• reumatolog
• ortopeda
• rehabilitacja
• psychiatra
• autoimmunologia