Udar mózgu jest jedną z wiodących przyczyn umieralności oraz niesprawności w krajach rozwiniętych. Wyróżnia się dwa rodzaje udaru: niedokrwienny oraz krwotoczny. Udary niedokrwienne stanowią około 80% wszystkich udarów mózgu a krwotoczne odpowiednio 20%.
Udar niedokrwienny wywołany jest brakiem przepływu krwi w naczyniu mózgowym i następowym uszkodzeniem mózgu w mechanizmie niedotlenienia, braku dostawy glukozy i braku odbierania produktów przemiany materii. Do zamknięcia tętnicy wewnątrzmózgowej dochodzi w wyniku umiejscowienia się w jej świetle skrzepliny pochodzącej z serca lub ze zwężonych dużych naczyń domózgowych. Do zwężenia tych tętnic najczęściej dochodzi w przebiegu procesu miażdżycowego, kiedy powiększające się blaszki miażdżycowe stopniowo zwężają światło naczynia. U osób w młodym wieku zwężenie tętnic domózgowych może być wywołane dość często występującym, ale rzadko rozpoznawanym, tzw. rozwarstwieniem ściany tętnicy. Do rozwarstwienia może dochodzić w przebiegu urazów głowy, szyi oraz obręczy barkowej.
Rozwarstwienie może również pojawić się bez związku z zadziałaniem bodźca mechanicznego. Diagnostyka zwężeń opiera się w pierwszej linii o badanie neurosonologiczne tzn. badanie ultradźwiękowe. Poza dużymi tętnicami domózgowymi zamknięciu mogą również ulegać tętnice małego kalibru zlokalizowane bezpośrednio w mózgu.
Pęknięcie zmienionego miażdżycowo naczynia wewnątrzmózgowego prowadzi do wynaczynienia krwi bezpośrednio o mózgu i powstania krwiaka śródmózgowego (udar krwotoczny, wylew), który rozpiera i uciska mózg prowadząc do wystąpienia objawów neurologicznych. Odcinkowo poszerzone wewnątrzmózgowe naczynie tętnicze (tętniak) może pęknąć w przestrzeni pomiędzy oponą pajęczą i miękką i w ten sposób doprowadzić do wystąpienia tzw. krwotoku podpajęczynówkowego. Zmiany miażdżycowe w naczyniach krwionośnych są częściej spotykane u osób z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą i hiperlipidemią a także u osób palących papierosy, otyłych oraz osób w podeszłym wieku. Nie wszystkie z tych czynników zwiększają ryzyko wystąpienia udaru mózgu. Jedynie wiek, nadciśnienie tętnicze i palenie papierosów są uznanymi czynnikami ryzyka udaru mózgu.
Najczęstszymi objawami neurologicznymi u chorych z udarem mózgu są:
- Drętwienie twarzy oraz kończyn (szczególnie znieczulenie połowy ciała) Osłabienie siły mięśniowej kończyn (szczególnie paraliż połowy ciała)
- Asymetria ust
- Zaburzenia świadomości
- Trudności w mówieniu lub rozumieniu mowy
- Zaburzenia widzenia jedno- lub obuoczne
- Zaburzenia chodzenia, zawroty głowy, zaburzenia koordynacji
- Silne bóle głowy
- Utrata przytomności
Wystąpienie wyżej wymienionych objawów, szczególnie, jeśli pojawiają się one nagle, jest wskazaniem do pilnej konsultacji lekarskiej. W przypadku stwierdzenia tych objawów należy pilnie wezwać pogotowie ratunkowe. Chory powinien być przewieziony do specjalistycznego ośrodka, który posiada oddział neurologiczny, neurochirurgiczny oraz oddział intensywnej terapii.
Do przybycia pogotowia należy ocenić drożność dróg oddechowych, czynność oddechową oraz tętno. Następnie przy stwierdzeniu zatrzymania oddechu i / lub krążenia należy dostępnymi metodami prowadzić reanimację chorego według zasad pierwszej pomocy. Bardzo istotne jest jak najszybsze dotarcie chorego do szpitala ze względu na możliwość włączenia swoistego leczenia u części chorych do trzech godzin od wystąpienia objawów klinicznych.
Leczenie chorych po przebytym udarze mózgu głównie opiera się na redukcji wyżej wymienionych czynników ryzyka a także w zależności od podtypu udaru na stosowaniu bardziej wyspecjalizowanych metod terapeutycznych chirurgicznych lub farmakologicznych. Podstawą tego leczenia jest ścisła kontrola neurologiczna najlepiej prowadzona przez neurologa specjalizującego się w dziedzinie chorób naczyniowych układu nerwowego.
Tagi:
udar mózgu, mózg, zwężenie tętnic, tętnice, udar niedokrwienny, asymetria ust
*Wszystkie artykuły medyczne prezentowane na stronie są zgodne z wiedzą medyczną, ale żaden nie może być traktowany jako diagnoza lekarska, lecz wyłącznie jako materiał edukacyjny. W przypadku zaobserwowania u siebie niepokojących objawów należy skonsultować się z lekarzem.
