Literatura medyczna opisuje fobię, jako zaburzenie nerwicowe, charakteryzującym się niekontrolowanym strachem przed zjawiskami, sytuacjami, bądź przedmiotami nie stanowiącymi żadnego, realnego zagrożenia. Dla osoby cierpiącej na fobię, banalne sytuacje, z którymi spotyka się w życiu codziennym, stają się źródłem irracjonalnego lęku, zupełnie niezrozumiałego dla otoczenia. Charakterystyczne również jest to, iż osoba chora ma pełną świadomość swojej „ułomności”. Odczuwany lęk nie wynika wyłącznie z sytuacji będącej osią zaburzenia, lecz również z obawy przed ośmieszeniem się w oczach otoczenia.
Dobrym przykładem może być np. felinofobia, w której przebiegu, źródłem lęku są koty. Te miłe , puszyste zwierzęta, u osoby dotkniętej tym rodzajem zaburzeń, powodują narastające poczucie zagrożenia, nasilające się w sytuacjach, w których chory podejrzewa, iż otoczenie może rozpoznać przyczynę jego nienaturalnego zachowania. Nieracjonalny lęk, może budzić nie tylko bezpośredni kontakt ze zwierzęciem, ale również jego wizerunki lub przedmioty w jakiś sposób związane z kotem np. kocia karma na półce sklepowej.
Istnieje wiele teorii, opisujących podstawowe przyczyny powstawania fobii.
Jedna z nich zakłada, iż najczęstszym źródłem irracjonalnych lęków, są traumatyczne doświadczenia , przeżyte we wczesnym dzieciństwie. Dziecko nie dysponuje wiedzą wynikającą z racjonalnych doświadczeń, a świat jego wyobraźni jest równie rzeczywisty, jak realne otoczenie. I tak, osoba cierpiąca na nyktofobię ( lęk przed ciemnością), to zazwyczaj ktoś, kto w dzieciństwie doświadczał lęku przed potworami czającymi się mroku, ale nie otrzymał właściwego wsparcia ze strony opiekunów. Jego ignorowany przez dorosłych lęk, z czasem przekształcił się w fobię utrudniającą codzienne funkcjonowanie. Objawem tej fobii, może być niemożność zaśnięcia przy zgaszonym świetle, lub lęk przed wyjściem z domu wieczorem. W konsekwencji , wieloletnie zasypianie przy włączonym źródle światła, może doprowadzić do zaburzeń snu, a nawet do depresji.
Kolejna przyczyną powstania fobii może być realna, lub wyimaginowana dramatyczna emocjonalnie sytuacja, w której chory znalazł się przeszłości. Takie doświadczenie może rozwinąć się w fobię sytuacyjną np. erytrofobię czyli lęk przez zaczerwieniem się w obecności innych ludzi, lub np. hydrofobię – paniczny lęk przed zbiornikami wodnymi (charakterystyczny dla osób, które były zagrożone utonięciem).
Najbardziej znane i najczęściej występujące fobie to :
- Agorafobia – lęk przed przebywaniem na otwartej przestrzeni,
- Akrofobia – doskonale znany, lęk wysokości,
- Arachnofobia – lęk przed pająkami,
- Brontofobia – lęk przed burzą i piorunami,
- Dentofobia – lęk przed dentystą i wszystkim co wiąże się z leczeniem zębów.
- Hemofobia – lęk przed wszystkim, co wiąże się z krwią,
- Klaustrofobia – lęk przez zamkniętymi, ciasnymi pomieszczeniami,
- Zoofobia – lęk przed zwierzętami,
Trudno jest wymienić wszystkie rodzaje fobii, ponieważ źródłem irracjonalnego lęku, może być każda sytuacja, każdy przedmiot lub każda osoba. Lista opisanych fobii jest bardzo długa i prawdopodobnie nigdy nie zostanie ostatecznie zamknięta, ponieważ zmieniające się otoczenie, generuje nowe, dotychczas niewystępujące sytuacje, a postęp technologiczny powoduje, że w otoczeniu pojawiają się nowe przedmioty, które również mogą być źródłem lęku.
Należy podkreślić , iż najistotniejsze jest to, aby osoba cierpiąca za fobię, nie pozostawała sama ze swoim problemem. Wsparcie rodziny lub przyjaciół jest równie ważne , jak właściwie prowadzona terapia. Fobie są zaburzeniem całkowicie wyleczalnym, a proces leczenia zależy od stopnia zaawansowania choroby. W przypadkach łagodniejszych, leczeniem różnego rodzaju fobii zajmują się psychoterapeuci. Bardziej zaawansowane przypadki wymagają współpracy lekarza psychiatry z psychoterapeutą. W takiej sytuacji proces psychoterapeutyczny, wspomagany jest leczeniem farmakologicznym.
Tagi:
fobia, lęk, felinofobia, nyktofobia, erytrofobia, hydrofobia, psychoterapia, psychiatra
*Wszystkie artykuły medyczne prezentowane na stronie są zgodne z wiedzą medyczną, ale żaden nie może być traktowany jako diagnoza lekarska, lecz wyłącznie jako materiał edukacyjny. W przypadku zaobserwowania u siebie niepokojących objawów należy skonsultować się z lekarzem.
