Zaburzenia snu należą do zaburzeń rytmów dobowych. To jeden z najczęstszych problemów zdrowotnych, które dotykają człowieka. Zaburzenia snu często mają swe źródło zaburzeniach emocjonalnych pacjenta. Wynikać również mogą z sytuacji psychospołeczniej pacjenta, chorób psychicznych oraz somatycznych, stresu czy w końcu mogą stać się objawem ubocznym stosowanych leków.
Do najczęstszych objawów zaburzeń snu zaliczamy:
- trudności w zasypianiu, bezsenność,
- złe poranne samopoczucie,
- wczesne budzenie się,
- przerywany sen, budzenie się w nocy,
- senność w ciągu dnia.
Zaburzenia snu nie mające podłoża somatycznego, można z powodzeniem leczyć psychoterapią. Wyjątkowo dobrze w takich przypadkach, rokuje terapia behawioralno-poznawcza. Pierwszym krokiem jest wyrobienie u pacjenta podstawowych zasad higieny snu. Zdrowy, regenerujący sen, powinien się odbywać w miejscu cichym oraz kojarzącym się z tylko i wyłącznie z wypoczynkiem. Nie powinno się więc oglądać w łóżku telewizji, ani korzystać z komputera. Sypialnia nie może stanowić centrum rozrywki, ale miejsce związane ze spaniem albo z uprawianiem seksu.
Pomieszczenie takie powinno być dokładnie wietrzone oraz mieć odpowiednią temperaturę. Umiarkowany wieczorny wysiłek jest czynnikiem pogłębiającym sen, chociaż nie powinno się go podejmować tuż przed zaśnięciem, bo na skutek nadmiernego pobudzenia zasypianie może się nie udać. Osoba, która próbuje zasnąć nie może być głodna, lecz nie jest wskazane jedzenie obfitych posiłków przed snem, ponieważ wtedy organizm będzie inwestował siły w trawienie.
Niezbędne jest również zastosowanie rytuału związanego z kładzeniem się spać. Powinno ono następować o stałej porze, podobnie jak i budzenie się. Należy bezwzględnie unikać drzemek w ciągu dnia niezależnie od jakości snu nocnego, bo pogarszają one jakość snu w czasie nocy.
Ponieważ trudności w zasypianiu i podtrzymaniu ciągłości snu mogą wynikać z pobudzenia emocjonalnego, to szczególnie pomocne staje się nauczenie pacjenta technik relaksacyjnych. Zazwyczaj jest to np. trening autogenny, relaksacja lub techniki oddechowe.
Oddziaływania behawioralne są niezmiernie korzystne w przypadku bezsenności u dzieci spowodowanej brakiem dyscypliny. Element poznawczy psychoterapii obejmuje pracę z automatycznymi myślami, mającymi bezpośredni wpływ na trudności w zaśnięciu, nieprawidłowymi przekonaniami na temat snu np. że powinno się spać określoną liczbę godzin na dobę albo, że jedna nieprzespana noc rujnuje cały następny dzień.
Przy niepokoju związanym z trudnościami podczas zasypiania pomocne jest czasami zastosowanie tak zwanej intencji paradoksalnej, czyli polecenie pacjentowi by jak najdłużej nie spał. Nie uruchamia się wówczas u niego błędne koło zmuszania się do zaśnięcia i może doprowadzić do tego, że sen zjawi się łatwiej. Skuteczność stosowania psychoterapii podczas leczenia bezsenności udowodniono w licznych badaniach.
Tagi:
sen, zaburzenia snu, intencja paradoksalna
*Wszystkie artykuły medyczne prezentowane na stronie są zgodne z wiedzą medyczną, ale żaden nie może być traktowany jako diagnoza lekarska, lecz wyłącznie jako materiał edukacyjny. W przypadku zaobserwowania u siebie niepokojących objawów należy skonsultować się z lekarzem.
